سه نکته درباره رتبه بندی شرکت‌های درآمدزای ایران

هرساله به همت سازمان مدیریت صنعتی، شرکت‌های برتر ایران با تاکید بر درآمد رتبه‌بندی می‌شوند. 

امسال درآمدزاترین شرکت کشور با ۴۶۴ همت، هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس است. 

پارسال این رتبه را شرکت نفت ستاره خلیج فارس داشت که امسال رتبه دوم را دارد.

 رتبه سوم بانک رفاه کارگران است.

سه نکته درباره استفاده از نتایج این رتبه‌بندی که کار ارزشمندی است و خصوصا در طول سال‌ها، ارزش بیشتری نیز خواهد یافت باید مد نظر داشت:

۱- درآمدزایی عقب‌افتاده از تورم تعداد زیادی از شرکت‌ها نتوانسته اند درآمد خود را حتی به اندازه تورم افزایش دهند. 

برای مثال نفت ستاره خلیج فارس، نسبت به سال گذشته افزایش درآمد نداشته است.

 گسترش نفت و گاز پارسیان با کاهش درآمد ۴ درصدی، تاپیکو و سرمایه‌گذاری غدیر با تنها ۳ درصد افزایش و همچنین بانک صادرات و پالایش نفت بندرعباس با ۴ درصد افزایش، رشد درآمد پایینی داشته‌اند.

۲- درآمدزا ولی کم‌بازده بسیاری از شرکت‌های بزرگ کشور، درآمدزا هستند اما درآمدزایی آنها نسبت به هزینه‌ها و دارایی‌شان کم است.

 برای مثال، صنعت بانکداری با ۵ شرکت، بیشترین شرکت درآمدزا را در بین ۲۰ شرکت نخست دارد. با این حال این صنعت جزو صنایع پرهزینه است و سوددهی زیادی ندارد.

 بعلاوه بانکداری، صنعتی است که بیشترین دارایی را بین صنایع دیگر دارا است و بر این اساس، بازدهی آن نیز بسیار پایین است.

 همچنین بخش قابل توجهی از درآمد و سود بانک‌ها از فعالیت‌هایی به جز فعالیت اصلی ایجاد می‌شود. برای مثال، وقتی بانک پارسیان را به شکل یک هلدینگ و تلفیقی در نظر می‌گیریم دارای سود ۲ همتی است ولی این بانک به شکل مجزا حدود ۱ همت زیاندهی دارد. 

صنعت خودرو نیز از این منظر به صنعت بانکداری شباهت دارد.

۳- زیان‌ده اما ماندگارتعداد قابل توجهی از شرکت‌های درآمدزای کشور دارای زیان انباشته زیادی هستند. 

این شرکت‌ها گرچه در طی چند سال زیاندهی داشته اند اما باز هم به فعالیت خود ادامه می‌دهند و تحولی در آنها رخ نمی‌دهد. 

مثلا ایران خودرو گرچه با ۳۷۸ همت درآمد، رتبه ۸ درآمدزایی را دارد ولی ۲۹ همت زیان داده است. 

ریشه این شرایط را می‌توان در ناکارآمدی دولتی-حکومتی این شرکت‌ها جستجو کرد. به طور کلی، با توجه به ماهیت دولتی و حکومتی بودن بخش بزرگی از اقتصاد ایران، شاخص درآمد کارایی کمتری نسبت به سایر کشورها جهت سنجش عملکرد شرکتهای بزرگ دارد.

دکتر صادق برادران

شرکت توسعه فناوری دیجیتال رایبد با تکیه بر تجربه اجرای پروژه های بزرگ در سطح کشور و همکاری با شرکت های بزرگ بین المللی اروپایی و آسیایی خدمات مشاوره ای و آموزشی مطابق با استانداردهای روز به شرکت ها و مشتریان خود ارائه می دهد.